Zondag 17 september 1944 landen tienduizenden parachutisten bij de bruggen over de rivieren en kanalen tussen de Belgische grens en Arnhem, terwijl grondtroepen oprukken vanaf Leopoldsburg. Doel van de geallieerde operatie Market Garden: een snelle opmars via deze route richting Hitler-Duitsland. Dat mislukt, de Arnhemse Rijnbrug blijft in Duitse handen. Niettemin worden grote delen van Limburg en Brabant bevrijd, net als het Rijk van Nijmegen. Van hieruit begint in februari 1945 alsnog het slotoffensief tegen het naziregime.

In september 2024 herdenken we in het Rijk van Nijmegen de gebeurtenissen van toen, leggen een link met het heden en vieren 80 jaar vrijheid.

Enkele hoogtepunten uit het programma:

Zondag 15 september

 in en rond het Vrijheidsmuseum
in Groesbeek, van 10.00 tot 17.00 uur. Hier start die dag ook de Euregio
Vrijheidswandeling.

 bij het Generaal Gavin-monument in Groesbeek, van 11.30 tot 12.00 uur.

 op Klein Amerika in Groesbeek, met voertuigen en uitrusting van met name het Britse leger uit de periode van Market Garden. De hele dag te bezoeken, in de ochtend is er ook een paradropping.

Kampement van de Pontoongroup ’40-’45

 op het eiland Veur-Lent bij Nijmegen, te bezoeken van 10.30 tot 17.00 uur. Om 12.00 uur Waalcrossing van de Pontoongroup met 26 boten en 200 re-enactors. Om 13.30 uur officiële herdenking van de 48 Amerikaanse militairen die op 20 september 1944 bij deze actie vielen.

Kampement van Pontoongroup ’40-‘45’,

 van 10.00 tot 19.30 uur. Om 14.57 uur opnieuw Waalcrossing, op hetzelfde tijdstip als de actie destijds.

 van het centrum naar het Vasim-terrein in Nijmegen. Start om 13.00 uur. Van 15.00 tot 22.00 uur Peace by Peace-festival op terrein van de Vasim. Dit wordt zondag 22 september voortgezet van 10.30 tot 18.00 uur.

, voor het grote publiek, over stadsbrug De Oversteek. Start om 19.36 uur op het Vasim-terrein.

PROGRAMMA OPERATIE MARKET GARDEN

Er zijn 48 lichtmasten op De Oversteek, als eerbetoon aan de 48 soldaten die de Waalcrossing op 20 september 1944 niet overleven. Elke avond bij zonsondergang springen ze één voor één aan, in langzaam tempo. Dagelijks loopt een veteraan mee: de Sunsetmarch. Ter herdenking, en als groet aan alle veteranen. Iedereen kan mee lopen.

Sunsetmarch

De band tussen liefde en oorlog is intiem en al zo oud als de mensheid. Onder de dreiging van de dood worden het leven en ook de liefde veel intenser beleefd. De Tweede Wereldoorlog beïnvloedde het liefdesleven van een hele generatie mensen. Ze kregen - zoals altijd - vlinders in hun buik: in de schuilkelder, de onderduik, aan het front of doodgewoon op straat. De tentoonstelling ‘Liefde in Oorlogstijd’, van 5 juni 2024 tot en met 30 maart 2025, laat zien hoe mensen elkaar onder moeilijke omstandigheden vonden. En hoe gevoelens alles kunnen doorbreken. Want wat is ‘goed’ of ‘fout’ in de liefde?

In de tentoonstelling ‘Liefde in Oorlogstijd’ zien we de oorlog van zijn meest intieme, menselijke kant. Van een jongen die tijdens dwangarbeid in Duitsland zijn eerste vriendje ontmoette, tot een pas getrouwd stel dat Auschwitz overleefde, steeds weer op zoek naar een teken dat de ander nog leefde. Deze persoonlijke liefdesverhalen hadden vaak grote gevolgen, zoals: de reis van duizenden oorlogsbruiden van én naar Nederland, de minstens zovele kinderen die werden verwekt door een geallieerde of Duitse soldaat, de vervolging van homoseksuelen en de grootschalige betaalde liefde in de oorlogsjaren. Achter speciale gordijntjes kunnen volwassenen zelfs gluren naar verhalen over seks in oorlogstijd en vibrators uit de jaren 40 bewonderen.

Liefde in Oorlogstijd is een unieke expositie waarin de bezoeker wordt ondergedompeld in de sfeer van een knus straatje in de jaren 40 met aan weerszijden volledig historisch ingerichte ruimtes. Achter de ene deur zit een huiskamer, achter de andere deur een onderduikruimte of een café waar de bevrijding gevierd wordt. Dit maakt de expositie een avontuurlijke beleving voor jong en oud. De tentoonstelling Liefde in oorlogstijd is geïnspireerd door het gelijknamige boek van Steffie van den Oord, vanaf 4 juni 2024 in nieuwe druk verkrijgbaar.

Het Vrijheidsmuseum toont het hartstochtelijke verhaal van de liefde met unieke topstukken zoals bladmuziek, dagboeken, liefdesbrieven en trouwjurken. Een intieme expositie met nog nooit eerder getoond materiaal, die je hart sneller doet kloppen!

Liefde in oorlogstijd

Van oktober 2024 tot eind 2025 presenteert de Stichting Thornsche Molen een grensoverschrijdend project met als thema "Vluchten Toen en Nu" in het kader van 80 jaar Vrijheid.

Het thema is gekozen met als achtergrond de evacuatie van de bewoners van het buurtschap Thornsche Molen ten tijde van WO2 eind september 1944. Zij moesten vluchten voor het oorlogsgeweld en dat gold tevens voor veel andere groepen en uiteraard ook voor de bewoners aan de Duitse zijde van de grens. Wij willen en moeten de verwoesting van het buurtschap blijven herdenken maar gaan nu, 80 jaar nadien, vooral de vrijheid vieren! Dat doen we met medewerking en betrokkenheid van onze Duitse buren! Het is van belang om met dit project nadruk te leggen op het behoud van onze democratie en onze vrijheid. Wij willen ons inspannen om de huidige generaties en met name de jeugd bij het project te betrekken! De laatste groep wordt gevormd door schoolkinderen van basisschool Op Weg in Ooij en de Grundschule Christophorus in Kranenburg. Ook willen wij aandacht besteden aan de vluchtelingen van NU die in onze regio te vinden zijn, zoals Syriërs en Oekraïners.

VRIJHEID is niet vanzelfsprekend en wij moeten deze blijven bevechten!



Expositie

Zowel Nederlandse als Duitse bezoekers van het informatiecentrum worden voortdurend geïnformeerd over de historie van de Molen en de regio, opdat wij niet vergeten!! Ook de actuele toestand in Europa maakt het noodzakelijk om stil te staan bij belangrijke waarden als Vrijheid, Vrede en Democratie.

Vluchtelingen toen, evacués toen, wat gebeurde er, wat moesten ze doorstaan? Er zijn nog altijd en weer opnieuw vluchtelingen, wat is hun verhaal? Allen waren en zijn op weg naar vrijheid. VRIJHEID, die we nu al 80 jaar mogen ervaren!



In de expositie besteden wij aandacht aan de verhalen van de 4 families die eind september 1944 vluchtten, moesten evacueren vanuit het buurtschap Thornsche Molen en een onzeker lot tegemoet zagen. Dit gebeurt door een fotowand, documenten uit deze periode en interviews met overlevenden en nakomelingen van deze families. Tevens zal aandacht worden geschonken aan de verhalen van Syriërs en Oekraïners die naar onze regio zijn gevlucht. Basisschoolleerlingen uit Ooij en Kranenburg werken mee aan het project. Het thema wordt uitgewerkt in kunstproducten die de vitrines zullen vullen. Op deze manier willen we nieuwe generaties betrekken bij het onderwerp 80 jaar vrijheid: "Opdat wij niet vergeten"!



Menschenskinder

Het landmark “Menschenkinder” is gemaakt in het kader van de viering van 75 jaar vrijheid in 2019 en het idee hiervoor is ontwikkeld door de toenmalige projectleider van de gemeente Berg en Dal, en oud-voorzitter van de Stichting Thornsche Molen. Volgens de kunstenares Anne Thoss representeren de beelden de vluchtende mens. Zij refereren aan de vluchtelingen/evacués, Nederlanders en Duitsers, van 80 jaar geleden, maar ook aan vluchtelingen van nu. Het grensoverschrijdende karakter van dit kunstwerk wordt onderstreept door het feit dat zowel de kunstenaar als de maker van de beelden de Duitse nationaliteit hebben en dat de beeldengroep zich voor de helft op Duits en voor de helft op Nederlands grondgebied bevindt.



Vector of Memory

De ‘Vector of Memory' is een bijzondere markering op de internationale Hiking Trails Liberation Route Europe, een netwerk van maar liefst 10.000 kilometer aan wandelroutes langs musea, monumenten, begraafplaatsen en historische locaties die herinneren aan de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog. De Vector is een monumentale wegwijzer in een serie van meerdere ‘Vectors of Memory’, ontworpen door de befaamde Amerikaanse architect Daniël Libeskind.





Expositie | Vluchten toen en nu

Pop-up expositie 'stadspijn bombardement' trekt door Nijmegen



Nijmegen - In de maanden februari en maart trekt een pop-up expositie over de stadspijn van het vernietigende luchtbombardement van 22 februari 1944 door Nijmegen. De aftrap is in wijkcentrum Dukenburg in Meijhorst.

De expositie laat zien hoe de bommen de historische binnenstad wegvaagden binnen enkele minuten. Er kwamen bijna 800 mensen om het leven en er vielen duizenden gewonden. Het centrum brandde dagen lang.



De expositie vertelt en toont het verhaal hoe hele generaties Nijmegenaren en families uit de regio door het bombardement zijn getekend. Lang werd die pijn weggestopt. De wederopbouw kreeg 'voorrang', doorgaan was het motto.

Pas vanaf eind jaren tachtig kwamen er bijeenkomsten waar over de stadspijn en het verdriet verteld werd. Bart Janssen tekende later de herinneringen aan de blijvende stadspijn op aan de hand van honderden gesprekken met Nijmegenaren.



Sinds 2016 is in het centrum de brandgrens van het bombardement te zien via metalen markeringen op straat met de namen van de slachtoffers. Nabij het herinneringsmonument De Schommel is sinds enkele jaren ook een wand met de foto's van alle doden te zien

In de rondreizende pop-up expositie, gemaakt door Bregje Jaspers van de Brandgrens024 en met steun van het 4&5 mei Comité en de gemeente, wordt ook stilgestaan bij de frontstadperiode na de bevrijding van de Waalstad in september 1944. Nijmegen werd nog maandenlang bestookt met bommen door de Duitsers, zelfs tot medio maart 1945. In die periode vielen in Nijmegen nog eens zo'n duizend doden.



De expositie in het wijkcentrum Dukenburg is te zien tot 15 februari. Daarna krijgt de expositie een plek in wijkcentrum De Biezantijn in Waterkwartier tot 3 maart. Vervolgens gaan de panelen naar de bibliotheek in Zwanenveld en vanaf 17 maart is het verhaal en het beeld van de stadspijn van 1944 te zien in wijkcentrum De Ster in Lent in Nijmegen-Noord.

Pop-up Expositie Stadspijn Bombardement

In 2024 en 2025 staan we uitgebreid stil bij onze bevrijding en de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog dan 80 jaar geleden. We staan stil bij het grote leed en de vele offers die daarvoor zijn gebracht en bij de waarde van vrijheid.

Het is belangrijk dat wij aandacht blijven hebben voor de slachtoffers van oorlog en geweld, van toen én van nu. Alleen door met aandacht, compassie en tolerantie naar de ander te luisteren – of het verhaal zich nu 80 jaar geleden afspeelde of recenter – creëren wij een samenleving waarin iedereen van waarde is.

Herdenking bombardement startpunt ’80 jaar Vrijheid’

In februari 2024 staat Nijmegen uitgebreid stil bij het bombardement van 22 februari 1944. Het vormt de start van het programma ’80 jaar Vrijheid’, dat loopt tot eind augustus 2025. Er zal regelmatig stilgestaan worden bij gebeurtenissen in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog, 1944 en 1945. 
Het programma ’80 jaar Vrijheid’ is niet alleen bedoeld om te herdenken, maar vooral om mensen actief te betrekken bij thema’s als ‘oorlog’ en ‘vrijheid’ - toen en nu - en bij te dragen aan de bewustwording van de waarden van vrijheid en democratie. De provincie Gelderland is initiatiefnemer van het programma ’80 jaar Vrijheid’. Het wordt omarmd door alle Gelderse regio’s: Rijk van Nijmegen, Rivierenland, Arnhem en omgeving, Achterhoek/ Liemers en Veluwe. 
In het Rijk van Nijmegen hebben de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Nijmegen en Wijchen de handen ineengeslagen om het programma vorm te geven. Naast de herdenking van het 

bombardement op Nijmegen van 22 februari 1944

, zal er onder meer teruggeblikt worden op de operatie Market Garden in september 1944 en de frontlinieperiode (oktober 1944/april 1945), waarin deze regio onder vuur lag en een deel van de bevolking moest evacueren, de bevrijding en de wederopbouw.

Impressies van 'lichtherinnering' van Jaap van den Elzen. De werkelijke uitvoering kan hiervan afwijken.

80 JAAR VRIJHEID

Kunstkring Wijchen organiseert in het kader van 80 jaar vrijheid, van 18 april tot en met 4 juli 2025, een unieke expositie die deels plaats vindt op en rond het Wijchens meer en in het Kunsthuis.



De manifestatie op het meer bevat 4 unieke en indrukwekkende kunstwerken, vervaardigd door 4 internationale kunstenaars, en vormt samen een visueel spektakel. Deze expositie op het water wordt geopend op 18 april om 16:00 uur door burgemeester Renske Helmer-Engelbert.

De kunstwerken zijn met zorg geselecteerd door een speciale commissie uit een divers aanbod. Ze hebben ieder een link met “vrijheid” in ruime zin.

Een van de hoogtepunten van deze expositie is een interactief en spectaculair bamboekunstwerk dat in samenwerking met verschillende doelgroepen tot stand is gekomen. Het interactieve aspect heeft ervoor gezorgd dat bezoekers zich niet alleen toeschouwers voelen, maar ook deelnemers aan de kunst.

Tevens zal er aandacht zijn voor kinderen en jongeren. Het eigen project “Kinderen kijken naar kunst”, wordt hiervoor ingezet. Kinderen en jongeren gaan dan onder begeleiding van vrijwilligers van de Kunstkring en leerkrachten langs de expositie in het Kunsthuis. Zij krijgen een rondleiding en er wordt dan dieper in gegaan op de kunstwerken: wat zien de jongeren? Welke ideeën roept dit bij hen op? Etc. In het Kunsthuis krijgen zij de kans om zelf hun gevoel te verbeelden.

Daarnaast presenteert de Kunstkring Wijchen van 2 mei tot en met 1 juni 2025 de expo "Verbeeld de Vrijheid" in het Kunsthuis (naast het Kasteel). Deze expositie geeft het thema vrijheid weer vanuit verschillende perspectieven en biedt een platform voor kunstenaars uit de regio Wijchen om de eigen vrijheid te verbeelden. Hieraan kan worden deelgenomen door bewoners uit Wijchen en omgeving, die graag met kunst bezig zijn. Zie voor deelname en verdere informatie: www.kunstkringwijchen.nl/meerkunst-2025/

Langs de oever van het Meer zal Street Art worden gemaakt door twee Wijchense kunstenaars: Morris & Dolstra. Voor hun verhaal zijn wij op zoek gegaan naar input bij o.a. de veteranen van Wijchen. Houd onze aankondigingen op onze website en in de media in de gaten voor verdere details en laat u verrassen door de innovatieve en inspirerende werken die binnenkort te zien zijn.

MEERKunst 25 

Foto boven: De tentoonstelling in 2021, fotograaf: Erik de Gans



'The Faces of Groesbeek' te zien van 26 april tot 18 mei

In het kader van ’80 jaar Vrijheid’ organiseert de stichting Faces to Graves op de Canadese Oorlogsbegraafplaats aan de Zevenheuvelenweg in Groesbeek de fototentoonstelling ‘The Faces of Groesbeek’.


Hier liggen 2618 soldaten begraven en er worden 1.047 vermisten soldaten herdacht in het Memoriaal. We weten hun namen maar wie waren zij? Wie was de persoon achter de naam? Met deze tentoonstelling wil de stichting deze soldaten letterlijk een gezicht geven door bij hun graven en in het Memoriaal de beschikbare foto te plaatsen.

De tentoonstelling ‘The Faces of Groesbeek’ is een eerbetoon voor gevallen en vermiste soldaten die hun leven gaven voor onze vrijheid.

Niemand verdient het om vergeten te worden!


Heeft u een foto of informatie over één van de soldaten, neem dan contact op:
info@facestograves.nl. De foto’s die vòòr 1 maart 2025 ingeleverd zijn kunnen nog voor dit fotoproject afgedrukt worden.

Tentoonstelling 2023, fotograaf: Peter Hendriks

De stichting 'Faces to Graves'

Het doel van de stichting ‘Faces to Graves’ is een beeld te schetsen van de persoon in het graf, door het samenstellen van zijn levensverhaal, liefst met een foto van de soldaat.


De verhalen zijn voor iedereen toegankelijk in een Digitaal Monument op de website.



The Faces of Groesbeek

Op maandag 5 mei vieren we de vrijheid op de fiets tijdens de Freedom Ride! Dit unieke bevrijdingsfestival op de fiets brengt wielrenners en recreatieve fietsers samen om historische locaties te verkennen die verbonden zijn met onze oorlogsgeschiedenis. Dit jaar is extra bijzonder, want we herdenken 80 jaar vrijheid.

De Freedom Ride start en finisht dit jaar vanaf twee nieuwe locaties: het Vrijheidsmuseum in Groesbeek en de Markt in Arnhem. Een uniek element van de Freedom Ride is de pelotonstocht van 135 km, de enige pelotonstocht in Nederland.

Deelnemers kunnen kiezen uit verschillende afstanden:

Een pelotonstocht van 70 kilometer vanuit Groesbeek, met finish in Arnhem.

Een recreatieve fietstocht van 35 kilometer, met vertrek vanuit Groesbeek of Arnhem.

Een pelotonstocht van 135 kilometer vanuit Arnhem.

Vrije toertochten van 85, 115 of 150 kilometer, eveneens vanuit Arnhem.

Tijdens de routes passeren fietsers diverse historische plekken. De recreatieve tocht voert langs informatiepunten met QR-codes, die meer inzicht geven in de geschiedenis van de regio.

Herdenken en vieren
Halverwege de tocht vindt een indrukwekkende ceremonie plaats bij het Vrijheidsmuseum om 12:30 uur, waarin we samen stilstaan bij vrede en vrijheid. Hierbij zullen sprekers aanwezig zijn en deelnemers zullen een bloem neerleggen. Met de huidige gebeurtenissen in de wereld is vrijheid niet vanzelfsprekend. De Freedom Ride biedt een moment om te reflecteren op 80 jaar vrijheid en het belang van herdenken en vieren.

Vier jij de vrijheid met ons mee? Schrijf je in op www.freedom-ride.nl en fiets mee op 5 mei!

Program

No results found