Lopen langs de brandgrens

Bijna 800 metalen plaatjes in het wegdek als historisch monument

De brandgrens van het bombardement op Nijmegen speelt een belangrijke rol bij de herdenking. Net als de afgelopen jaren. De brandgrens is gemarkeerd met bijna 800 metalen plaatjes met daarop de namen van de slachtoffers. Bregje Jaspers nam het initiatief voor deze zichtbare herinnering.

Aan de vooravond van het bombardement waren de inwoners van Nijmegen nog vol toekomstdromen en hoop, een dag later lag de stad in puin en waren veel levens en dromen verwoest. “Het is bizar als je erbij stilstaat, het bombardement heeft mij echt gegrepen”, vertelt Bregje Jaspers. Zij is vormgeefster en vanuit die rol was ze tien jaar geleden betrokken bij een expositie rondom het bombardement. “Ik zag veel historische foto’s en was geraakt door hoe de stad er vroeger uitzag en wat er is gebeurd. Als ik door de stad liep zag ik die beelden voor me, terwijl veel mensen deze geschiedenis amper kennen.”

Namen slachtoffers

Daar wilde ze graag iets aan veranderen. “Nijmegen is getekend door de verwoestingen. Je kan het natuurlijk zien als je naar boven kijkt, naar de wederopbouwpanden. Maar ik wilde het ook op een andere manier zichtbaar maken”, vertelt Jaspers. In 2014 maakte ze een wandelboekje dat de lezer langs de brandgrens voert. Al vrij snel daarna ontstond het idee voor het markeren van de brandgrens met ronde, metalen plaatjes met de namen van de mensen die omkwamen. Er zijn bijna 800 slachtoffers gevallen. Voor de nabestaanden is het belangrijk dat zij genoemd worden.

Jaspers: “We hebben met het neerleggen van de plaatjes op de lijn van de brandgrens geprobeerd rekening te houden met de plek waar iemand is omgekomen, al was dat niet altijd mogelijk. Bij het station zijn bijvoorbeeld veel slachtoffers gevallen, maar daar mochten maar tien plaatjes liggen. De namen van de mensen die daar zijn omgekomen, zijn elders in de stad op de brandgrens te vinden.” De metalen plaatjes langs de brandgrens vormen nu een historisch monument (Brandgrens024), dat de oorlogspijn van de stad laat zien. Het verklaart waarom de stad eruitziet zoals ze er nu uitziet. Jaspers loopt zelf nog regelmatig langs de route. “Soms verdwijnen er plaatjes of komen ze los te liggen. Dat herstellen we natuurlijk zo goed mogelijk.”

Het bijbehorende boekje staat vol met verhalen over de dramatische dag. Er zijn al meer dan 10.000 exemplaren verspreid, Het project is volledig met donaties tot stand gekomen.

Brandgrenswandeling: zang, moment van hoop

Zes jaar geleden werd voor het eerst de Brandgrenswandeling gehouden. Een idee van Rob Jaspers, om stil te staan bij het leven, de hoop en dromen van de slachtoffers. De Brandgrenswandeling wordt dit jaar weer gehouden, op 21 februari vanaf 18.15 uur, aan de vooravond van de officiële herdenking. Leden van het Gilde Nijmegen verzorgen korte wandelingen met uitleg. In de Molenstraatskerk worden door Nijmegen blijft in Beeld filmbeelden getoond van de pijn van de stad.
Op twee locaties langs de Brandgrens staan koren: in de Molenstraatskerk en bij monument De Schommel. Elk koor zingt circa 15 minuten. Samen stralen ze verbinding uit. Bij het monument, bij het stadhuis en nabij de fotowand van de slachtoffers, is vanaf circa 21.00 uur de afsluiting. Daar worden met lichtjes rond de Schommel alle slachtoffers herdacht.

Iedereen is van harte uitgenodigd deel te nemen aan de Brandgrenswandeling.

Brandgrenswandeling

Datum vrijdag 22 februari
Plaats centrum Nijmegen, start Molenstraatkerk
Tijd Vanaf 18.15 uur
Entree gratis