Siem (17) relays war stories

Siem van der Kolk in gesprek met mevrouw Langeveld. Foto: Eveline van Elk

Met zijn aantekeningenboek onder de arm loopt de 17-jarige Siem van der Kolk door Groesbeek. Regelmatig gaat hij op bezoek bij ouderen die een bijzonder oorlogsverhaal hebben. Hij schrijft druk mee en hoopt de verhalen later te kunnen delen met zijn leeftijdgenoten, want hij vindt het belangrijk dat ook de jeugd deze verhalen te horen krijgt.

Vandaag staat een bezoek bij de 98-jarige mevrouw Langeveld op het programma. Zij was 14 jaar toen op 17 september 1944 operatie Market Garden begon. “We zaten in de kerk toen rond half elf de eerste bommenwerpers kwamen. Dat duurde wel tot half twee. Onderweg naar huis werd mijn vader geraakt en kreeg een scherf van een splinterbom in zijn hand. Ik kreeg zelf een stuk scherf langs mijn hoofd maar werd wonderwel niet geraakt. De bommenwerpers kwamen elke keer met zes tegelijk over, toen waren we toch echt wel bang hoor.”

Thuis gekomen ging het gezin gelijk in de huiskelder. Er was geen grote schuilkelder maar een kleine huiskelder waar ze in konden schuilen. “Ach het was zo krap! De buren kwamen ook, dus we zaten daar met achttien mensen op een hoopje. Je kon niet liggen en zitten dus je moest staan. Tien dagen zaten we in deze kelder.”

Siem kan zich daar geen voorstelling bij maken. “Ik zie dat niet voor me, ik kan dat denk ik helemaal niet volhouden.” Mevrouw Langeveld vertelt dat je wel moest. Je had geen keuze. Na tien dagen kwamen de Amerikanen hen vertellen dat ze om 10.00 uur ’s ochtends geëvacueerd zouden worden. “Als we niet mee gingen dan moesten we zelf maar kijken wat we gingen doen. Dus om 10.00 uur stonden we klaar. Er lagen allemaal mijnen op de weg. Ik had nog een fiets en ik weet nog dat ik kriskras tussen de mijnen door fietste.”

De interesse van Siem in de Tweede Wereldoorlog en Market Garden komt door zijn grootvader. “Mijn grootvader was noodburgemeester van Beek Ubbergen. Hij heeft de Amerikanen en Engelsen binnengehaald.”

“Ik raakte met ouderen in gesprek en ben verhalen gaan verzamelen. Ik wil zo graag laten zien dat er ook jongeren geïnteresseerd zijn in hun oorlogsverhaal. En het is zo belangrijk om de verhalen van de gewone burger te bewaren. Die staan niet in de geschiedenisboeken. Door met hen in gesprek te gaan besef je wat ze allemaal meegemaakt hebben. Wat voor geweld ze is aangedaan. Bij mevrouw Langeveld zaten de Amerikanen aan de ene kant van het huis en de Duitsers aan de overkant van de weg. Die zijn samen in gevecht en voor hen maakt het niets uit dat daar burgers tussen zitten. Dat vind ik echt heel heftig om te horen.”

Voor mevrouw Langeveld is het soms lastig om het erover te hebben. “Het is aan de ene kant moeilijk en aan de andere kant fijn om je verhaal te kunnen vertellen. Je hebt het altijd bij je, je ziet nog zo voor je wat er allemaal gebeurd is. Ik vind het wel bijzonder dat Siem interesse heeft in mijn verhaal. Dat hij oprecht luistert en dat mijn verhaal hopelijk doorverteld wordt.”

Siem van der Kolk staat centraal in één van de uitzendingen van Omroep Gelderland in de herdenkingsweek van Market Garden.

Market Garden bij Omroep Gelderland

Omroep Gelderland zendt ter gelegenheid van 80 jaar Market Garden in de week van 16 september een reeks programma’s uit. Het gaat om reportages over veteranen, burgers en mensen die hun verhalen blijven doorvertellen. De reportage met de 17-jarige Siem van der Kolk maakt deel uit van de reeks.

Het programma ‘80-jaar Market Garden’ is van 16 t/m 20 september dagelijks om 17.20 uur te zien bij Omroep Gelderland. Daarna wordt het elk uur herhaald. In het weekend van 20 t/m 22 september zijn er bij Omroep Gelderland liveregistraties van de verschillende herdenkingen in Gelderland.

Voor meer informatie: www.gld.nl