Wat betekent vrijheid voor ons, en hoe behouden we haar? Het hele jaar door organiseert Vrijheid Regio Nijmegen evenementen over het thema vrijheid.



Wat betekent vrijheid voor ons, en hoe behouden we haar? Het hele jaar door organiseert Nijmegen in Vrijheid evenementen rondom diverse thema’s rondom het onderwerp vrijheid. 

Wat betekent vrijheid voor jou?

Vrijheid is niet  vanzelfsprekend 

Op 22 februari 1944 werd Nijmegen getroffen door een zwaar luchtbombardement. In 2 minuten wierpen Amerikaanse bommenwerpers een dodelijke lading op de binnenstad van Nijmegen. De ravage na het bombardement was onbeschrijflijk. De oude binnenstad lag in puin. Bijna 800 doden en zoveel meer gewonden. 
In februari zal Nijmegen stilstaan bij het vergissingsbombardement. Ter gelegenheid hiervan is een speciale Vrijheidskrant gemaakt. Alleen de verhalen, foto’s, films en nog slechts enkele getuigen brengen ons terug naar de gebeurtenissen van toen. In de krant treft u historische verhalen, interviews en het complete herdenkingsprogramma. Deze onderdelen zijn ook op de website terug te vinden.

NIJMEGEN HERDENKT BOMBARDEMENT 22 FEBRUARI 1944

Infocentrum WO2

Amerikaanse soldaten staken hier in canvasbootjes de rivier over om de Waalbrug en de spoorbrug vanaf de noordoever te veroveren. Er sneuvelden 48 militairen. Als eerbetoon aan hen is de brug uitgerust met 48 paren lichtmasten, die elke avond bij zonsopgang één voor één worden ontstoken in het tempo van een trage mars. Die wordt hier ook elke avond gehouden: de Sunset March.

De Oversteek

Op 20 september, toen Britse tanks de Waalbrug opreden richting Lent, werd de brug toch niet opgeblazen. Mogelijk door een haperend ontstekingsmechanisme, mogelijk op bevel van een Duitse generaal.

Rivierkazemat Lent

In september 2004, bij de herdenking zestig jaar later, schonk Thompsons weduwe zijn naam aan de brug. De felle kleuren zijn van later: ze symboliseren de overgang van Noord-Brabant (rood) naar Gelderland (groen)

Thompsonbrug

Vrijheidsmuseum Groesbeek

In 2014 werd er één op ware grootte nagebouwd. Militairen van de Amerikaanse 82ste divisie – dezelfde als toen – onthulden het glidermonument.

Kinderen willen het nog wel eens gebruiken als klimtoestel, tot ergernis van de initiatiefnemers: het is een monument.

Klein Amerika Groesbeek

De Lindenberg is een cultureel centrum in Nijmegen en heeft haar thuisbasis middenin het centrum van Nijmegen maar is in én voor de hele stad actief.

Wij geloven dat kunst en cultuur een onlosmakelijk onderdeel van de persoonlijke ontwikkeling van mensen is, en vinden dat iedereen de kans moet krijgen om daarmee in aanraking te komen.

In 2024 en 2025 herdenkt de stad 80 jaar bombardement én bevrijding. Wij herdenken mee met verschillende activiteiten die plaatsvinden in de Lindenberg.

Lindenberg Cultuurhuis

Het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis (HvdNG) is de ontmoetingsplaats voor iedereen die iets wil weten of vertellen over de geschiedenis en het erfgoed van Nijmegen. Samen met de stad vertellen wij de verhalen van Nijmegen zonder vaste collectie, door telkens een ander onderdeel van de geschiedenis uit te lichten. Een kleine staf en groot aantal vrijwilligers geeft dit samen vorm.

Huis van de Nijmeegse Geschiedenis

Bunker Valkhofheuvel

De tekst op het gedenkteken: ‘Landingsterrein parachutisten en gliders bij de bevrijding van Overasselt op zondag 17 september 1944.’ De parachutisten waren Amerikanen en Polen, hier gedropt om de bruggen bij Grave over de Maas en die bij Heumen over het Maas-Waalkanaal in te nemen. Het monument werd in 1985 onthuld.

Bevrijdingsmonument Overasselt

80 jaar geleden, op 22 februari 1944, werd de binnenstad van Nijmegen compleet verwoest. Het bombardement kwam onverwacht en uit onverwachte hoek. Midden op de dag, net nadat het luchtalarm was afgelopen en veel mensen weer uit de schuilkelders kwamen.

Nog steeds komen er verhalen naar boven die we nog niet kenden. Verhalen over de vreselijke gebeurtenissen van die dag, maar ook over hoe mensen toch de kracht vonden om door te gaan.

Verhalen die verteld moeten worden voordat ze in de mist van het verleden verdwijnen. Omdat ze vertellen over overleven onder moeilijke omstandigheden en omdat ze - helaas - zeer actueel zijn. Ook in Nijmegen vangen we veel mensen op die op de vlucht zijn voor oorlog in hun thuisland en die hier een nieuw bestaan proberen op te bouwen.

Hun verhalen geven ons inzicht in hoe het geweest moet zijn voor onze stadsgenoten al die jaren geleden, toen de stad weer moest worden opgebouwd en levens moesten worden opgepakt. Hun verhalen illustreren ook de waarde van leven in vrede en vrijheid en het belang om deze manier van leven te beschermen. Vrijheid is niet vanzelfsprekend.

Daarom is het belangrijk dat wij aandacht blijven hebben voor de slachtoffers van oorlog en geweld, van toen én van nu. En om dat samen te doen, met alle Nijmegenaren. Alleen door met aandacht, compassie en tolerantie naar de ander te luisteren – of het verhaal zich nu 80 jaar geleden afspeelde of recenter – creëren wij een samenleving waarin iedereen van waarde is. Ik roep u van harte op om mee te doen.


Journaalfilm over de gevolgen van de geallieerde bombardementen van Enschede en Nijmegen. Met beelden van de brandende en verwoeste binnenstad, het puinruimen en de begrafenis van het onbekende slachtoffer. [Bron: Stichting Nijmegen Blijft in Beeld]

VERHALEN BOMBARDEMENT NIJMEGEN 1944

Expositie verlengd rond bombardement  

Bombardement onder grote belangstelling herdacht

Fotoverslag Brandgrenswandeling

Honderden mensen vormen kilometerslang erelint voor achthonderd slachtoffers van bombardement

BOMBARDEMENT 22 FEBRUARI 1944 GROOTS HERDACHT

Twee minuten, niet langer duurde op dinsdagmiddag 22 februari 1944 het Amerikaanse bombardement op Nijmegen. De gevolgen waren desastreus. Er vielen bijna 800 doden, duizenden mensen raakten gewond. Een groot deel van de Nijmeegse binnenstad werd verwoest. De impact van deze tragedie is tot op de dag van vandaag zichtbaar en voelbaar.

Deze maand, 80 jaar later, staat Nijmegen uitgebreid stil bij het bombardement van 22 februari 1944. Op het programma staan naast de officiële herdenking op donderdag 22 februari onder meer de Brandgrenswandeling, een expositie, theatervoorstellingen en lezingen. Het meest in het oog springende onderdeel vormen de ‘Lichtherinneringen’, lichtprojecties op vier gebouwen in de binnenstad.


 is de officiële herdenking van het bombardement. Die begint om 11.45 uur met een dienst in de Stevenskerk, gevolgd door een stille tocht naar het monument De Schommel aan de Marikenstraat. Dit monument herdenkt de Nijmegenaren die zijn omgekomen bij het bombardement. De herdenking begint om 13.00 uur. Om 13.28, het tijdstip de bommen vielen, is er twee minuten stilte. Donderdagmiddag 22 februari in de Vereeniging om 15.00 uur een voorvertoning van de EO-documentaire ‘De middag van ’44’. Die wordt ’s avonds om 22.18 uur uitgezonden op NPO2.

Het monument De Schommel is opgericht ter nagedachtenis aan de bijna 800 slachtoffers van het bombardement van 22 februari 1944. Onder hen 24 kinderen en acht zusters van de kleuterschool die op deze plek stond. Het monument bevindt zich als een eiland te midden van drie kastanjebomen. Twee daarvan stonden op de voormalige speelplaats, waren ‘getuigen’ van deze dramatische gebeurtenis.[Foto: Eveline van Elk]

, aan de vooravond van de officiële herdenking, wordt iedereen opgeroepen deel te nemen aan de 

 en stil te staan bij de dromen die de slachtoffers hadden, voor ze uit het leven werden weggerukt. De wandeling voert langs de brandgrens rond het gebied dat door het bombardement getroffen werd, aangegeven met bijna 800 markeringen in het wegdek, één voor elk slachtoffer. Langs de route – deze avond ook gemarkeerd met lichtjes -zingen Nijmeegse koren. De wandelaars worden voorafgegaan door atleten met fakkels.

zullen op vier locaties in het stadscentrum 

 te zien zijn. Dit zijn bewegende lichtprojecties, die herinneren aan het bombardement. Zo verbeeldt de projectie op de Stevenstoren hoe deze indertijd door één bom geraakt werd en instortte. De ‘Lichtherinneringen’ worden geprojecteerd op de westzijde van de Stevenstoren, de voorgevel van de Molenstraatkerk, de zijgevel van de Hema en de wanden van de Emaushof bij De Schommel. De ‘lichtherinneringen’ zijn tot en met zondag 25 februari te zien, telkens tussen 19.30 en 21.30 uur.

Impressies van 'lichtherinnering' van Jaap van den Elzen. De werkelijke uitvoering kan hiervan afwijken.

Programma officiële herdenking op 22 februari

De officiële herdenking van het bombardement van 22 februari 1944 is op donderdag 22 februari 2024, precies 80 jaar na dato. Het programma is voor iedereen toegankelijk.


Stille tocht van de Stevenskerk naar monument De Schommel op het Raadhuishof

PROGRAMMA BOMBARDEMENT NIJMEGEN 1944

Buitenexpositie 'Twee minuten, 22-2-1944' op Plein 1944

EXPOSITIE ‘TWEE MINUTEN, 22 FEBRUARI 1944'

Er zijn 48 lichtmasten op De Oversteek, als eerbetoon aan de 48 soldaten die de Waalcrossing op 20 september 1944 niet overleven. Elke avond bij zonsondergang springen ze één voor één aan, in langzaam tempo. Dagelijks loopt een veteraan mee: de Sunsetmarch. Ter herdenking, en als groet aan alle veteranen. Iedereen kan mee lopen.

Sunsetmarch

Op 4 mei herdenken wij de oorlogsslachtoffers die zijn gevallen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vrijheid leek in West-Europa sindsdien een vanzelfsprekendheid. Sinds de oorlog in Oekraïne weten we beter. Onderdrukking, onvrijheid en oorlog beperken zich niet tot andere werelddelen: ze kunnen zich ook in Europa voordoen, op nog geen 2000 kilometer van huis.

Op 5 mei vieren we dat we in 1945 bevrijd zijn van de Duitse bezetting in Europa. Daarnaast is 5 mei ook een dag om ons te bezinnen op het belang van vrijheid en om ons te realiseren dat vrijheid kwetsbaar is.

Dit jaar herdenken we de doden weer samen op het Traianusplein. Dat doen we in heel Nederland met 2 minuten stilte om 20.00 uur. In Nijmegen bieden we daarnaast een voorprogramma met lokale herdenking, dienst en stille tocht. Na afloop is er een herdenkingsconcert in De Vereeniging.



Kitty de Wijzeplaats, herdenking van de joodse slachtoffers uit Nijmegen, waarbij al hun namen worden voorgelezen.


Herdenkingsdienst St. Stevenskerk. Met een overweging van Sinan Çankaya.



Vertrek Stille Tocht van St. Stevenskerk naar Traianusplein.



2 minuten stilte, gevolgd door een toespraak van burgemeester H. Bruls en kransleggingen.



Herdenkingsconcert in De Vereeniging. Op het programma staat een orkestraal werk van Sergei Rachmaninov en The Path, een compositie van Peter Kooreman. Het laatste werk bestaat uit vier gedichten van Dag Hammerskjold, secretaris-generaal van de UNO van 1953 tot 1961. Het concert wordt uitgevoerd door het Symfonie Orkest Nijmegen en het Bachkoor Nijmegen. Gratis toegang.

BEVRIJDING 4-5 MEI

Dubbelspion

Oorlog, verraad, misinformatie.


27 april 2023 t/m 7 januari 2024


“In oorlogen sneuvelt de waarheid als eerste.” Deze eeuwenoude wijsheid gaat nog altijd op. Bedrog speelde een cruciale rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 27 april 2023 toont het Vrijheidsmuseum in de tijdelijke expositie Dubbelspion
hoe geheime diensten in oorlogstijd misinformatie tot een kunst wisten te verheffen met behulp van een netwerk van overgelopen geheim agenten: dubbelspionnen.


Dat zijn spectaculaire verhalen. We ontmoeten de man die een inspiratie vormde voor James Bond en een fantast die in zijn eentje de Duitse inlichtingendiensten om de tuin leidde. We leren hoe de Enigma gekraakt werd, hoe de aanval op Pearl Harbor ontmaskerd had kunnen worden en hoe de landingen in Normandië tot een historisch succes werden dankzij dubbelspionnen. De verhalen komen tot leven in foto’s, video’s en authentieke objecten, waaronder als topstuk een echte Enigma machine.

Dubbelspion is een spannende, op beleving gerichte expositie vol avonturen en met veel historische inhoud. De bezoeker dwaalt door de jaren 40 en ontdekt achter iedere deur nieuwe verhalen en mysteries om te ontrafelen. Hij kraakt een code in een gevangeniscel, waagt een gokje in het casino en leert de vijand bedriegen in een militair hoofdkwartier. Na een reis door de geschiedenis van verraad en bedrog volgt een bezoekje aan het heden: zijn er nog steeds echte dubbelspionnen? Hoe werkt misinformatie? Herken jij ‘fake news’?

De tijdelijke expositie Dubbelspion is een zingevende en zinderende ervaring om niet te missen. Te bezoeken van 27 april 2023 t/m 7 januari 2024 in het Vrijheidsmuseum in Groesbeek.

Expositie 'Dubbelspion'

Foto: Philip Menco met een foto van Sallie, broer van Philip’s vader Nathan, tijdens een herdenking van Open Joodse Huizen, mei 2022. Sallie werd in Auschwitz vermoord.
Foto: Joachim van der Kwast



Aanvang: 11.00 uur | Deelname: Gratis

Op deze dag zijn er vier locaties in de wijk Bottendaal te bezoeken, waar de geschiedenis wordt verteld van de Joodse families die er woonden. Tijdens deze herdenkingsbijeenkomsten delen vertellers, bezoekers en bewoners verhalen over het leven en het lot van Joodse familieleden en kennissen en over
verzetsdaden. De verhalen onthullen aspecten van de dagelijkse belevenissen van vóór en tijdens de oorlog en van vervolging, onderduik, verzet, deportatie en terugkeer.

Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet

In een fietstour van ongeveer 8 kilometer word je meegenomen langs aansprekende locaties die een grote rol speelden bij de bevrijding van Nijmegen. Op zondag 28 april a.s. vertellen deskundige gidsen Niels en Laurens je allerlei verhalen die de menselijke kant van Operatie Market Garden belichten, maar ze hebben ook boeiende feitjes voor je. Er is aandacht voor staaltjes lef van soldaten en persoonlijke lotgevallen van gewone Nijmeegse burgers die plotseling tussen twee vuren kwamen te staan, maar ook voor de belangrijke rol van het Nederlands verzet tijdens de slag. Centraal staat de moedige Waaloversteek door Amerikaanse parachutisten, die direct tot de bevrijding van Nijmegen leidde. Door de afwisseling tussen fietsen, historisch beeldmateriaal, documenten en rekwisieten krijgt het verhaal van de strijd nog meer kleur.

De fietstocht start om 14.00 uur en is rond 17.00 uur afgelopen. Startlocatie is het Infocentrum WO2 Nijmegen. Deelname kost € 10 p.p. en kan enkel ter plekke contant worden betaald bij de gidsen. De Museumkaart is niet geldig.

Aanmelden is noodzakelijk en kan gedaan worden door te mailen naar welkom@infocentrumwo2.nl. Deadline voor aanmelding is vrijdag 26 april. Groepsgrootte: minimaal 5 personen, maximaal 25 personen.

Let op: bij slecht weer of te weinig aanmeldingen gaan de fietstochten niet door. Dit wordt van tevoren gecommuniceerd.

Fietstocht “Per Fiets op Oorlogspad – de Bevrijding van Nijmegen"

Wie was Anne eigenlijk en in welke wereld groeide zij op? Kinderen (10 tot 12 jaar) worden aan de hand van verschillende thema’s meegenomen door het verhaal van Anne Frank en het Vrijheidsmuseum. Gedurende deze interactieve en educatieve middag leren kinderen ook meer over het verhaal van Anne en de Tweede Wereldoorlog.

De Anne Frank middag start om 14.00 uur en is om 15.30 uur afgelopen. Deelname kost € 8,00 p.p. (geldt ook voor begeleidende ouders of grootouders, maximaal 1 begeleider per aanmelding). De Museumkaart is geldig.


Let op: Het is niet mogelijk om met contant geld af te rekenen. Betaling is alleen mogelijk door middel van pinbetalingen of creditcard.

Reserveren is noodzakelijk, tot respectievelijk 29 april of 6 mei: 0243974404 of welkom@vrijheidsmuseum.nl

Anne Frank middag

Aanvang: 10.00 uur | Eindtijd: 12.00 uur 
Startlocatie: Infocentrum WO2 Nijmegen, Ridderstraat 27, Nijmegen

Deelname: Gratis | Aanmelden: niet nodig, verzamelen bij startlocatie


Een tocht langs plekken waar tijdens Operatie Market Garden is gevochten tussen de Duitse bezettingsmacht en de geallieerde strijdkrachten om de Waalbrug in handen te krijgen. De gids vertelt het verhaal over de slag om de
Waalbrug en wijst op restanten van de hevige gevechten.

Freedom is not a given

Themes

BEVRIJDING 4-5 MEI

PROGRAMMA BOMBARDEMENT NIJMEGEN 1944

VERHALEN BOMBARDEMENT NIJMEGEN 1944

NIJMEGEN HERDENKT BOMBARDEMENT 22 FEBRUARI 1944

Program

Sunsetmarch

Exhibition 'Double Spy'

Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet

Bike Tour "By Bicycle on the Warpath - the Liberation of Nijmegen"

Anne Frank middag

Rondleiding: 'Bevrijding van Nijmegen'

Locations

News